Uchwała Świętego Soboru Biskupów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego o zaliczeniu do grona świętych Chełmskich i Podlaskich Męczenników XX wieku

W Imię Ojca i Syna i Świętego Ducha!

Na początku trzeciego tysiąclecia Łaski Pańskiej Kościół prawosławny w Polsce zbiera owoce Boskiego zasiewu, ubogaconego świadectwem wiary i męczeństwa prawosławnego ludu Chełmszczyzny i Podlasia.

Ziemia Chełmska i Podlaska, która Świętą Wiarę Prawosławną przyjęła tysiąc lat temu, w swej historii niejednokrotnie przeżywała okresy dramatyczne i tragiczne. Jednak zawsze była wierna Chrystusowi i Świętemu Kościołowi dzięki wstawiennictwu Tej, która cudowną Ikonę Swoją prawosławnym przodkom naszym na Górze Chełmskiej darowała. Nawet w najtrudniejszych momentach, gdy wydawało się, iż światło Świętej Wiary Prawosławnej już zgasło, zachowywała ona dziedzictwo św. księcia Włodzimierza Wielkiego. Po okresach doświadczeń i ciemności powracała do światła wiary, wydając wyznawców i męczenników, których imiona zna jedynie sam Pan. Okresem szczególnych doświadczeń stał się dla Chełmszczyzny i Podlasia wiek XX, gdy krew męczenników znowu zrosiła tę Ziemię.

Dramat Świętego Prawosławia na Ziemi Chełmskiej i Podlaskiej dopełnił się. „Przeżywamy – pisali w 1944 r. synowie tej Ziemi – straszne i tragiczne wydarzenia, które rzekami krwi i ogniem pożarów zalewają męczeńską Ziemię Chełmsko-Podlaską… Ostatnie dni przyniosły dla wielu wieniec męczeństwa, najwyższego oddania Bogu i bliźnim”. Kościół prawosławny Chełmszczyzny i Podlasia, wówczas niemal całkowicie zniszczony, dał światu nowych męczenników i wyznawców, krew których jest obecnie fundamentem Jego odnowy.

Znosząc prześladowania i śmierć, zachowywali oni wiarę, miłość i nadzieję. Nie pałali żądzą zemsty, z pokorą i modlitwą przyjmowali męczeńską śmierć. Oddali Chrystusowi to, co mieli najcenniejszego – własne życie.

Zachowaliśmy pamięć o ich męczeństwie. Świadek tych wydarzeń i arcypasterz tej Ziemi – hierarcha chełmski i podlaski Hilarion w swym orędziu na święto Zesłania Świętego Ducha w 1944 r. pisał: „Głęboko wierzę, że wielu z zamordowanych duchownych mojej diecezji zostanie zaliczonych przez nasz Kościół do zastępu świętych”. Minione półwiecze nie sprzyjało ogłoszeniu ich świętymi. Pamięć o nich przetrwała jednak u synów i córek naszego Kościoła.

Zgodnie ze Świętą Tradycją Kościoła prawosławnego po zbadaniu materiałów dotyczących bogobojnego życia i męczeńskiej ich śmierci Święty Sobór Biskupów PAKP jednomyślnie:

1. Ustanawia Sobór Świętych Męczenników Chełmskich i Podlaskich, włączając do niego Tych, których imiona znamy i Tych, których imiona nie są znane, a wiadome jedynie Bogu Wszechmogącemu.
2. Zalicza do grona Świętych Męczenników Chełmskich i Podlaskich:
   • ks. protoprezbitra płk. Bazylego Martysza (Teratyń, 4 maja 1945 r.),
   • ks. prot. Pawła Szwajko i jego matuszkę Joannę (Grabowiec, 28 sierpnia 1943 r.),
   • ks. Mikołaja Holca (Nowosiółki, 2 kwietnia 1944 r.),
   • ks. Lwa Korobczuka (Łasków,10 marca 1944 r.),
   • ks. Piotra Ohryzko (Czartowiec,10 kwietnia 1944 r.),
   • ks. Sergiusza Zacharczuka (Nabróż,6 maja 1943 r.),
   • mnicha Ignacego (Monaster w Jabłecznej,9/10 sierpnia 1942 r.)
3. Uznaje szczątki nowo kanonizowanych świętych za święte relikwie i nakazuje oddawać im cześć. Szczątki świętych, których imion nie znamy pozostawić woli Bożej.
4. Zalicza nowo kanonizowanych kapłanów do grona męczenników-kapłanów (swiaszczennomuczenikow), natomiast nowo kanonizowanych mnichów – do grona męczenników-mnichów (prepodobnomuczenikow).
5. Zatwierdza tekst troparionu, kondakionu i wieliczanija Soboru Świętych Męczenników Chełmskich i Podlaskich. Nabożeństwa ku ich czci należy sprawować według „Ogólnej Minei” („Obszczej Miniei”).
6. Ustanawia ogólnokościelne święto Soboru Świętych Męczenników Chełmskich i Podlaskich na pierwszą niedzielę czerwca.
7. Ustanawia święta ku czci znanych z imienia męczenników na dzień ich śmierci lub na inne dni związane z ich życiem. Decyzję o tym podejmuje biskup diecezjalny.
8. Zatwierdza ikonę Soboru Świętych Męczenników Chełmskich i Podlaskich.
9. Postanawia opublikować żywoty Świętych Męczenników Chełmskich i Podlaskich.
10. Postanawia kontynuować gromadzenie materiałów w celu przeprowadzenia kolejnych procesów kanonizacyjnych.
11. Postanawia ogłosić o radosnym akcie zaliczenia do grona Świętych Męczenników Chełmskich i Podlaskich wiernym naszego Kościoła i wyznacza uroczystości kanonizacyjne na dzień 8 czerwca 2003 r. w Chełmie Lubelskim.
12. Postanawia poinformować o kanonizacji Męczenników Chełmskich i Podlaskich zwierzchników bratnich Lokalnych Kościołów Prawosławnych i prosić o włączenie ich do dyptychów świętych.

Za wstawiennictwem Soboru Świętych Męczenników Chełmskich i Podlaskich, stojących przed Tronem Najwyższego i wznoszących modlitwy za Naród i Ziemię Ojczystą, za Kościół prawosławny niech Wszechmocny Pan umocni naszą wiarę i ześle swoje błogosławieństwo. Amen.