18 września 2025 roku w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Terespolu miały miejsce uroczystości jubileuszowe poświęcone 1700-leciu I Soboru Powszechnego oraz 100-leciu ogłoszenia w Warszawie tomosu autokefalii kościoła prawosławnego w Polsce. Organizatorem wydarzenia byli: Chełmskie Centrum Kultury Prawosławnej, Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska oraz Nadbużańskie Centrum Kultury Prawosławnej.

Spotkanie rozpoczęło się od wprowadzenia w problematykę wydarzenia, czego dokonał arcybiskup lubelski i chełmski Abel. Hierarcha zwrócił uwagę na istotność jubileuszy, wśród których jeden dotyczy całego świata chrześcijan, z kolei drugi kontynuuje zapoczątkowane w ubiegłym roku świętowanie samodzielności cerkwi prawosławnej w Polsce. Dzisiejsze sympozjum naukowe, wernisaż wystawy oraz koncert mają za zadanie zwrócić uwagę współczesnego odbiorcy na wymiar duchowości, soborowości i dziękczynienia Bogu za dar autokefalii. Znajdując się w szczególnym miejscu jakim jest Terespol, miasto wielu łask Bożych i objawienia Bożej Rodzicielki w Jej ikonie Szybko Spełniającej Prośby, dajemy świadectwo rodzimej wiary i kultury oraz uzupełniamy lukę społecznej świadomości w zakresie tradycji prawosławnej – zaznaczył Władyka.

Następnie referat pt. Droga Kościoła prawosławnego w Polsce do autokefalii – od misji cyrylo-metodiańskiej do czasów współczesnych wygłosił ks. prot. Jan Grajko z Centrum Kultury Prawosławnej w Kodniu. Duchowny periodyzując historię cerkwi prawosławnej w Rzeczypospolitej przedstawił liczne aspekty obecności tradycji prawosławnej oraz historycznych wyzwań Prawosławnych w szczególności na ziemiach dawnej Diecezji Chełmskiej.

Z kolei problematykę historii i współczesnej recepcji I Soboru Powszechnego w Nicei (325 r.) omówił ks. prot. dr Jarosław Szczur z Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Chełmie. W wystąpieniu omówiono główne elementy soborowych postanowień, aspekt świętowania Wielkanocy oraz zwrócono uwagę na współczesne oddziaływanie soboru w chrześcijańskim świecie.

Dodatkowym elementem spotkania była projekcja filmu pt. Diecezja lubelsko-chełmska jako owoc autokefalii kościoła prawosławnego w Polsce, produkcji Diecezji Lubelsko-Chełmskiej.

Całość jubileuszowych uroczystości zwieńczył koncert muzyki cerkiewnej w wykonaniu kwartetu chóru duchowieństwa Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej pod kierownictwem protodiakona Jana Natiażko.

Tego dnia odbył się również wernisaż wystawy poświęconej 1700-leciu I Soboru Powszechnego oraz 100-leciu autokefalii Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

W uroczystościach udział wzięli m.in. Poseł na Sejm RP Dariusz Stefaniuk, Przewodniczący Rady Powiatu Bialskiego Wojciech Mitura, Wójt Gminy Terespol Krzysztof Iwaniuk, Wójt Gminy Kodeń Jerzy Troć, Sekretarz Miasta Terespol Józef Paderewski, Radna Miasta Terespol Anna Sakowicz, Dyrektor Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji Anna Pietrusik, Dyrekcja Zespołu Szkół Publicznych w Terespolu Edyta Krzemińska i Waldemar Czerko, terespolski rejent Stefan Durlej.

Partnerem wydarzenia było Województwo Lubelskie.

Fot. S. Horbaczewski, D. Korniluk

Tekst: ks. J. Szczur