3 października 2025 roku w Miejskiej Bibliotece Publicznej – Hrubieszowskim Centrum Dziedzictwa im. Krystyny i Stefana Du Chateau w Hrubieszowie miały miejsce uroczystości jubileuszowe poświęcone 1700-leciu I Soboru Powszechnego oraz 100-leciu ogłoszenia w Warszawie tomosu autokefalii kościoła prawosławnego w Polsce. Organizatorem wydarzenia byli: Chełmskie Centrum Kultury Prawosławnej, Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska oraz Parafia Prawosławna pw. Zaśnięcia NMP w Hrubieszowie.

Spotkanie rozpoczęło się od wprowadzenia w problematykę wydarzenia, czego dokonał arcybiskup lubelski i chełmski Abel. Hierarcha zwrócił uwagę na istotność jubileuszy, wśród których jeden dotyczy całego świata chrześcijan, z kolei drugi kontynuuje zapoczątkowane w ubiegłym roku świętowanie samodzielności cerkwi prawosławnej w Polsce. Dzisiejsze sympozjum naukowe, wernisaż wystawy oraz koncert mają za zadanie zwrócić uwagę współczesnego odbiorcy na wymiar duchowości, soborowości i dziękczynienia Bogu za dar autokefalii. Znajdując się w miejscu szczególnym, Hrubieszowie, świadomi jesteśmy niełatwych dziejów w historii parafii prawosławnej w Hrubieszowie, szczególnie okresów międzywojennego i powojennego. Jednak Bóg umocnił Święte Prawosławie w Hrubieszowie – wspólnotą wiernych, kapitalnym remontem cerkwi jak i dzisiejszym wydarzeniem – zaznaczył Władyka.

Następnie referat pt. Droga Kościoła prawosławnego w Polsce do autokefalii – od misji cyrylo-metodiańskiej do czasów współczesnych wygłosił ks. ihumen dr Pantelejmon (Karczewski) z Prawosławnego Seminarium Duchownego w Warszawie. Duchowny periodyzując historię cerkwi prawosławnej w Rzeczypospolitej przedstawił liczne aspekty obecności tradycji prawosławnej oraz historycznych wyzwań Prawosławnych w Rzeczypospolitej, również korespondując z miejscem organizacji wydarzenia Diecezją Lubelsko-Chełmską.

Z kolei problematykę historii i współczesnej recepcji I Soboru Powszechnego w Nicei (325 r.) omówił ks. prot. dr Jarosław Szczur z Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Chełmie. W wystąpieniu omówiono główne elementy soborowych postanowień, aspekt świętowania Wielkanocy oraz zwrócono uwagę na współczesne oddziaływanie soboru w chrześcijańskim świecie.

Dodatkowym elementem spotkania była projekcja filmu pt. Diecezja lubelsko-chełmska jako owoc autokefalii kościoła prawosławnego w Polsce, produkcji Diecezji Lubelsko-Chełmskiej.

Całość jubileuszowych uroczystości zwieńczył koncert muzyki cerkiewnej w wykonaniu kwartetu chóru duchowieństwa Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej pod kierownictwem protodiakona Jana Natiażko.

Tego dnia odbył się również wernisaż wystawy poświęconej 1700-leciu I Soboru Powszechnego oraz 100-leciu autokefalii Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

W uroczystościach udział wzięli m.in. przedstawiciele duchowieństwa na czele dziekanem okręgu zamojskiego ks. mitratem Witoldem Charkiewiczem, przedstawiciel starostwa powiatowego w Hrubieszowie Marek Poznański, wójt gminy Mircze Marta Małyszek, zastępca wójta gminy Hrubieszów Aleksandra Muzyczuk, sekretarz gminy Dołhobyczów Anna Jabłońska, komendant placówki SG w Hrubieszowie ppłk SG Mariusz Kulczyński, reprezentująca 2 Hrubieszowski Pułk Rozpoznawczy mjr Agnieszka Gdula, dyrektor biblioteki miejskiej w Hrubieszowie Jolanta Janiec, dyrektor Domu Kultury w Hrubieszowie Grażyna Temperowicz, dyrektor muzeum hrubieszowskiego Bartłomiej Bartecki, dyrektor bursy w Hrubieszowie Katarzyna Lachowska, dyrektor szpitala w Hrubieszowie Arkadiusz Bratkowski, były prezes fundacji polsko-francuskiej Marcin Pawlak.

Partnerem wydarzenia było Województwo Lubelskie.

Fot. ks. D. Brewczyk

Tekst: ks. J. Szczur