Historia: Zabłocie - św. Mikołaja Cudotwórcy

Źródła historyczne podają, że społeczność prawosławna w Zabłociu formy zorganizowanej parafii przyjęła w roku 1668. (Historia Kościoła w Polsce, Pallotinum, Poznań - Warszawa 1974 r. t. I, cz. 1, str. 387). Księgi Parafialne zachowały się od 1859 r.

W czasach rozbiorów parafia należała do Patriarchatu Moskiewskiego. W 1904 r. staraniem kupców rosyjskich i miejscowej ludności prawosławnej rozpoczęto budowę mowej cerkwi (poprzednia uległa zniszczeniu). Budowę ukończono w 1907 r.

Z wiadomości Kleru, dowiadujemy się, iż Parafia w Zabłociu w 1915 r. liczyła 7018 domów prawosławnych, innych wyznań nie było. W 1935 r. prawosławnych było 420 rodzin, rzymsko-katolickich 56.

Parafia Prawosławna w Zabłociu do 1915 r. była najliczniejszą w Lubelskim po Chełmie i Lublinie. W 1915 r. część prawosławnych rodzin wyemigrowała do Rosji. Z tego też powodu w latach 1915-1918 powstaje przerwa w życiu religinym parafii. Parafia zostje powierzona pod opiekę Klasztorowi Św. Onufrego w Jabłecznej. Po 1918 r. część społeczności prawosławnej powraca i życie religine ulega ożywieniu.

W 1938 r. w Polsce zostaje wzmożona kampania przeciwko Prawosławiu. Burzono świątynie, zarządzono rewindykację dusz. Następstwem tej akcji zostały zburzone cerkwie w Międzylesiu i Choroszczynce. Cerkiew w Połoskach przejął Kościół Rzymsko-katolicki.

Były to epizody szerokiej akcji, która miała doprowadzić do likwidacji Prawosławia na tych terenach. Dla osiągnięcia celu stosowano różne środki i metody. Jednym z nich był w okresie międzywojennym katolicyzm w obrządku wschodnim, który miał ułatwić misyjną działalność wśród prawosławnych.

Szeroko były stosowane formy administracyjnego nacisku. Jaskrawym przejawem tego było zburzenie w 1938 r. prawie 150 cerkwi na Lubelszczyźnie. W rezultacie tych działań liczba prawosławnych na tych terenach znacznie zmalała.

Można to w pewnym stopniu zaobserwować na przykładzie Parafii Prawosławnej w Zabłociu, która od 1938 r. łączy w sobie cztery parafie - Zabłocie, Międzyleś, Choroszczynkę i Połoski. Przed 1938 rokiem parafie w Choroszczynce i Połoskach liczyły ok. 500 rodzin. Obecnie w Choroszczynce jest 9 rodzin prawosławnych a w Połoskach 8.

W 1947 r. prawosławna społeczność została deportowana na Ziemie Zachodnie. Parafia Prawosławna w Zabłociu zamarła. W związku z masowym napływem na wysiedlone, wolno stojące gospodarstwa ludności rzymsko-katolickiej zaistniała groźba przejęcia przez Kościół rzymsko-katolicki zabłockiej cerkwi. Próby takie kilkakrotnie powtarzały się, na szczęście bez skutecznie, gdyż pani Anna Szepeluk pilnie strzegła kluczy cerkiewnych.

W 1954 r. zezwolono na powrót z Ziem Zachodnich. Wiele osób skorzystało z tej okazji. Organizacją parafii zajął się ks. Atanazy Sienkiewicz - zakonnik z Monasteru Św. Onufrego.

W 1972 r. został przeprowadzony kapitalny remont plebanii. W 1974 r. parafianie zakupili w Przemyślu w Firmie Felczyńskich trzy dzwony. W 1977 r. nową blachą pokryta została dzwonnica cerkiewna, zas w 1979 r. wnętrze świątyni zostało odmalowane. 3 maja 1980 r. ś.p. Jego Eminencja Bazyli, Metropolita Warszawski i całej Polski dokonał poświęcenia świątyni.

Władze państwowe wydają zezwolenie na budowę cerkwi w Międzylesiu i 4 maja 1980 zostaje poświęcony kamień węgielny pod budowę nowej świątyni, na miejscu zburzonej w 1938 r. cerkwi pw. św. Anny. W styczniu 1983 r. została erygowana Parafia Prawosławna pw. św. Anny w Międzylesiu, wobec czego z parafii w Zabłociu zostały wydzielone następujące miejscowości: Międzyleś, Matiaszówka, Ogrodniki, Bokonka Królewska i Bokinka Pańska. W sierpniu 1983 r. Jego Eminencja, Wielce Błogosławiony Bazyli, Metropolita Warszawski i całej Polski dokonał poświęcenia cerkwi pw. Zaśnięcia św. Anny w Międzylesiu.

Wykaz proboszczów Parafii Prawosławnej w Zabłociu od 1959 r.

• 1859 - 1866 ks. O. Bojarski - 7 lat
• 1866 - 1867 ks. N. Zipawski - 1 rok
• 1867 - 1875 ks. L. Łorcki - 8 lat
• 1875 - 1882 ks. P. Szkrycki - 7 lat
• 1882 - 1882 ks. K. Jurczakiewicz - 3 mies.
• 1882 - 1902 ks. J. Starosielcow - 10 lat
• 1902 - 1907 ks. O. Kucharenko - 5 lat
• 1907 - 1908 ks. A. Mohilnicki - 9 mies.
• 1908 - 1920 ks. J. Dyńko - Nikolski - 12 lat
• 1921 - 1925 ks. A. Gryciuk - 4 lata
• 1925 - 1929 ks. P. Struk - Strukow - 4 lata
• 1929 - 1933 ks. M. Małacha - 4 lata
• 1933 - 1935 ks. P. Kostarowicz - 2 lata
• 1935 - 1937 ks. M. Rudiakowski - 2 lata
• 1937 - 1941 ks. P. Moczarski - 4 lata
• 1941 - 1944 ks. M. Kateryniuk - 3 lata
• 1944 - 1947 ks. I. Romaniuk - 3 lata
• 1947 - 1947 ks. E. Wichrow - 4 mies.
• 1947 - 1947 ks. E. Gorbowiec - 2 mies.
• 1947 - 1954
• 1954 - 1957 ks. A. Sienkiewicz - 3 lata
• 1957 - 1966 ks. W. Zduniuk - 9 lat
• 1966 - 1971 ks. B. Zabrocki - 4 lata
• 1971 - 1971 ks. R. Kozłowksi - 1 mies.
• 1971 - 1988 ks. P. Martyniuk - 18 lat
• 1988 - 1989 ks. hieromnich Abel - 5 mies.
• 1989 - ks. prot. Jan Kulik - 18 lat
• od 2008 r. - ks. Tomasz Wołosik