Abp Antoni (Marcenko)

12 marca 1887 r. w Odessie przyszedł na świat Aleksander Marcenko. Był synem Franciszka Marcenko i Zofii Sawilewnej. Miał 2 braci – Anatola i Mikołaja i 2 siostry – Marię i Julię. Był absolwentem Odesskiego Seminarium Duchownego i Petersburskiej Akademii Duchownej. W 1912 r., w Kałudze, przyjął postrzyżyny małej schimy z imieniem Antoni i otrzymał święcenia diakońskie, a rok później kapłańskie.

Był misjonarzem w Persji, przebywał w monasterze Glińskim, był inspektorem Stawropolskiego Seminarium Duchownego. W 1919 r. podniesiony do godności archimandryty i mianowany przełożonym monasteru Objawienia Pańskiego w Pińsku oraz kapelanem w korpusie kawalerii w Armii gen. Denikina. W 1920 r. wyemigrował do Turcji oraz Serbii, a dwa lata później – na prośbę metropolity Jerzego (Jaroszewskiego) przybył do Polski.

Pełnił funkcję proboszcza katedralnej cerkwi pw. św. Aleksandra Newskiego w Warszawie, członka Warszawskiego Konsystorza Duchownego. 25 lutego 1923 r. miała miejsce chirotonia biskupia archimandryty Antoniego z tytułem biskupa lubelskiego. Wikariatem lubelskim hierarcha kierował do 15 maja 1930 r. Przez rok pełnił funkcję rektora Seminarium Duchownego w Krzemieńcu. Był zdecydowanym przeciwnikiem polonizacyjnych w szkołach duchownych. W 1928 r. przełożony klasztoru w Mielcach k. Pińska. Między styczniem 1930 r. a kwietniem 1934 r. biskup kamieniecko-koszyrski. Przeciwnik autokefalii Polskiej Cerkwi Prawosławnej za co między listopadem 1936, a marcem 1937 r. spotkało  go zawieszenie w pełnieniu czynności. Wyemigrował do Czechosłowacji i stanął na czele tzw. orientacji karłowickiej w Rosyjskiej Cerkwi Poza granicami Rosji.

25 czerwca 1940 r. bp Antoni został przyjęty w skład patriarchatu moskiewskiego i nadano mu tytuł wikariusza wołyńskiej diecezji. Podniesiony do godności arcybiskupa w 1941 r. Między 1941 a 1944 r. zarządzał diecezją chersońską i odesską. Ewakuowany do Rumunii, Jugosławii i Austrii. W 1946 r. przeszedł ponownie do moskiewskiego patriarchatu i objął diecezję orłowską. Aresztowany i skazany przez radzieckie władze na 25 lat łagrów i 5 lat zsyłki. Zmarł w trakcie odbywania kary 25 grudnia 1954 r.

Na podst.:

G. J. Pelica, Kościół Prawosławny w województwie lubelskim (1918 – 1939), Lublin2007, s. 386.
Archijepiskop Antoni (Marcenko), w: www.zarubezhje.narod.ru z 28 marca 2009 r.
Antoni (Marcenko), w: www.ortho-rus.ru z 28 marca 2009 r.