15 czerwca br. w Białej Podlaskiej odbyło się sympozjum naukowe poświęcone 100-leciu autokefalii Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Głównym organizatorem wydarzenia było Chełmskie Centrum Kultury Prawosławnej. Współorganizatorami bialskiej odsłony jubileuszu byli: Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska, Podlaskie Centrum Kultury Prawosławnej oraz Akademia Bialska im. Jana Pawła II, która udostępniła na tę okoliczność swoje audytorium.

Przybyłych na sympozjum hierarchów, duchownych, przedstawicieli administracji rządowej i samorządu terytorialnego, pracowników naukowych, oraz zainteresowanych tematyką słuchaczy z różnych miejsc południowego Podlasia powitał dyrektor Chełmskiego Centrum Kultury Prawosławnej, ks. dr Jarosław Szczur. W pierwszej kolejności zaprosił do zapoznania się z przygotowaną w głównym holu wystawą, prezentującą dorobek 100-lecia kanonicznej niezależności Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego z perspektywy Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej, która także w tym roku obchodzi jubileusz 35-lecia restytuowania. Następnie oddał głos zaproszonym gościom. Okolicznościowe przemówienia wygłosili: Poseł na sejm RP Dariusz Stefaniuk, Dyrektor bialskiej Delegatury Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie Maciej Buczyński, Wicestarosta Bialski Artur Grzyb, przedstawiciel Prezydenta Miasta Biała Podlaska Naczelnik Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu Urzędu Miasta Biała Podlaska dr Stanisław Romanowski oraz Wiceprzewodniczący Rady Powiatu Bialskiego Marian Tomkiewicz. Wśród gości obecny był przedstawiciel dyrektora Zakładu Karnego w Białej Podlaskiej mjr Sylwester Borkowski.

Sympozjum rozpoczęło wystąpienie arcybiskupa lubelskiego i chełmskiego Abla. Władyka roztoczył przed audytorium całą perspektywę zjawisk towarzyszących procesowi uzyskiwania autokefalii i ich konsekwencji dla społeczności prawosławnej w odrodzonym państwie polskim. Przełożenie wydarzeń z 1924 roku na rzeczywistość duchowo-eklezjalną Kościoła prawosławnego nie ogranicza się zresztą tylko do okresu II Rzeczypospolitej, czy rzeczywistości powojennej, lecz ma istotne znaczenie także dziś. Stąd liczne konferencje i sympozja mające zaspokoić deficyt wiedzy w tym zakresie.

Prelekcje naukowe zostały podzielone na dwie części. Podczas pierwszej części, moderowanej przez ordynariusza diecezji przemysko-gorlickiej, arcybiskupa prof. Paisjusza, swoje badania zaprezentowali: ihumen dr Pantelejmon (Karczewski) (Prawosławne Seminarium Duchowne w Warszawie), ks. dr Adam Magruk (CHAT) i prof. dr hab. Aleksander Naumow (Uniwersytet Ca’Foscari w Wenecji). Część drugą poprowadził ks. dr Adam Magruk. Tym razem z referatami wystąpili: dr hab. Konrad Walczuk (prof. Akademii Sztoki Wojennej), abp dr Paisjusz (Martyniuk) (prof. SGMK w Warszawie), ks. dr Andrzej Konachowicz (dyrektor Lubelskiego Instytutu Kultury Prawosławnej), dr Stanisław Romanowski (Naczelnik Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu Urzędu Miasta Biała Podlaska) i ks. dr Korneliusz Wilkiel z Centrum Kultury Prawosławnej w Biłgoraju (odczytu dokonał ks. dr Jarosław Szczur). W przerwie między sesjami odbyła się projekcja filmu pt. „Diecezja lubelsko-chełmska jako duchowy owoc autokefalii Kościoła prawosławnego w Polsce”.

Kilkugodzinne wystąpienia podsumował arcybiskup Abel. Wskazał on przede wszystkim na niedocenianą postać metropolity Dionizego (Waledyńskiego), którego dorobek, doświadczenia i poświęcenia wciąż czekają na to, by w pełni ujrzeć światło dzienne i zająć należne miejsce w historii Cerkwi. Władyka podziękował organizatorom, prelegentom i gościom bialskiego sympozjum. Wyraził przekonanie, że kończące się wydarzenie zostawi istotny ślad w świadomości lokalnej i przyczyni się zrozumienia dziejowej roli Prawosławia na obszarze południowego Podlasia.

Ostatnim punktem programu sympozjum był koncert muzyki cerkiewnej w wykonaniu chóru parafii Śww. Cyryla i Metodego w Białej Podlaskiej pod dyrekcją lektora Adriana Pawłowskiego.

Wydarzenie zostało objęte honorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.

Współorganizatorami bialskiego sympozjum byli: Akademia Bialska im. Jana Pawła II oraz Podlaskie Centrum Kultury Prawosławnej.

Wydarzenie brało udział w programie Warto być Polakiem, którego organizatorem jest Samorząd Województwa Lubelskiego.

Darczyńcą wydarzenia była Fundacja LOTTO im. Haliny Konopackiej.

Patronat medialny nad bialskim wydarzeniem sprawowali: TVP Lublin, Polskie Radio Lublin, Słowo Podlasia, portal cerkiew.pl, Przegląd Prawosławny, radio Orthodoxia, Istocznik – Kwartalnik Bractwa Młodzieży Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej.

Tekst: ks. prot. Jan Grajko zdjęcia: P. Rudzka, pulsmiasta.tv (Facebook)