2022 II 23
Zakończenie projektu rewitalizacji zabytkowych cerkwi
W Centrum Diecezjalnym Prawosławnej Diecezji Lubelsko – Chełmskiej w Lublinie 21 lutego miała miejsce konferencja kończąca projekt “Wschodniosłowiańskie Dziedzictwo Kulturowe – konserwacja, renowacja i digitalizacja drewnianych cerkwi i ich wyposażenia w Małopolsce, na Podkarpaciu, Lubelszczyźnie i Podlasiu” w ramach działania Ochrona Dziedzictwa Kulturowego i Rozwoju Zasobów Kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.

W ramach realizacji tak znaczącego działania dla naszej Cerkwi, beneficjent projektu – Prawosławna Diecezja Lubelsko – Chełmska w porozumieniu z Jego Eminencją metropolitą Sawą, arcybiskupem Jakubem i arcybiskupem Paisjuszem na terenie czterech województw dokonała kapitalnych remontów 19 zabytkowych obiektów. Dzięki tej inicjatywie przywrócono pierwotną, okazałą krasę cerkwi w: Suwałkach, Narwi, cmentarnej cerkwi w Białowieży wraz z przydrożną kaplicą, Horostycie z odbudową  kaplicy na cmentarzu w Holi, Dobratyczach, cmentarną kaplicę w Terespolu, Wysowej Zdroju, Kunkowej, Wołowcu, Komańczy, Rozdzielu, Morochowie i Turzańsku – która jest wpisana na listę dziedzictwa UNESCO, na terenie stauropigialnego monasteru św. Onufrego w Jabłecznej, kaplicy Zaśnięcia Bogurodzicy oraz drewnianego budynku monasterskiego z przeznaczeniem na dom pielgrzyma. Na terenie Diecezji Lubelsko – Chełmskiej w ramach omawianego projektu przeprowadzono konserwację ikonostasów cerkwi w Kobylanach i Hrubieszowie.

Lubelską konferencję zaszczycił swoją obecnością sekretarz stanu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Jarosław Selin, generalny konserwator zabytków, ordynariusz Diecezji Przemysko – Gorlickiej arcybiskup Paisjusz z przedstawicielami duchowieństwa oraz namiestnik monasteru św. Onufrego w Jabłecznej archimandryta Piotr (Dawidziuk), wojewoda lubelski Robert Gmitruczuk, wicemarszałek województwa lubelskiego Zbigniew Wojciechowski oraz Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków dr Dariusz Kopciowski.

Konferencję prowadził ks. mitrat Andrzej Łoś, sekretarz Prawosławnej Diecezji Lubelsko – Chełmskiej, który na początku przywitał zebranych gości. Następnie arcybiskup Abel przedstawił złożoność i ważność realizacji tak istotnego w życiu Cerkwi przedsięwzięcia. Dostojny gość uroczystości minister Jarosław Selin, generalny konserwator zabytków, podkreślił, że projekt wyremontowania 19 drewnianych obiektów cerkiewnych był przekonujący i otrzymał dofinansowanie. „Traktujemy to jako zadanie oczywiste. Dziedzictwo Kościoła prawosławnego było i jest częścią kultury Rzeczypospolitej, Rzeczypospolitej wielu narodów, wielu wyznań, wielu religii, i tę tradycję chcemy kontynuować” – mówił sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Głos zabrali także wicewojewoda i wicemarszałek województwa lubelskiego wyrażając swoje zadowolenie z racji realizacji projektu i gratulując jego sukcesywnego zakończenia, z korzyścią dla społeczności prawosławnej, a także z korzyścią dla promocji naszej wielokulturowości. Arcybiskup Paisjusz wyraził wdzięczność, że w projekcie uwzględnione zostały świątynie z terenu Podkarpacia i Małopolski, Diecezji Przemysko – Gorlickiej. Podkreślił genezę Prawosławia na tych terenach Rzeczypospolitej zwróciwszy uwagę na istotną wartość misji cyrylometodiańskiej w naszej państwowości. Do zebranych zwrócił się także dr Zygmunt Kwiatkowski, prezes Fundacji Dialog Narodów, jako koordynator projektu. Podkreślił istotę przebiegu realizacji tego trudnego zadania rewitalizacji 19 obiektów architektury drewnianej na tak rozległym terenie.

Przewodniczący Oddziału Terenowego Bractwa św. Cyryla i Metodego Sławomir Wyspiański, jako prezes firmy Wyspiański Consulting zaprezentował materiał multimedialny z realizacji projektu. Przedstawiciele duchowieństwa przedstawili przebieg i zakres wykonanych prac na administrowanych obiektach. Archimandryta Piotr (Dawidziuk) zrelacjonował zakres prac obiektów cerkiewnych z terenu Diecezji Warszawsko – Bielskiej oraz cerkwi Wszystkich Świętych w Suwałkach. Ksiądz mitrat Roman Dubec, sekretarz Diecezji Przemysko – Gorlickiej przedstawił zakres prac przy remoncie świątyń łemkowskich z Podkarpacia i Małopolski, zaś ks. prot. Jarosław Łoś z terenu Diecezji Lubelsko – Chełmskej.

Arcybiskup Paisjusz w dowód wdzięczności odznaczył diecezjalnym Orderem św. Maksyma Gorlickiego, prezesa Fundacji Dialog Narodów dr. Zygmunta Kwiatkowskiego oraz prezesa Spółki Vera Artis Andrzeja Bojko za rzetelne zaangażowanie się w rewitalizację łemkowskich cerkwi.

Z wystąpieniem podsumowującym wystąpił także lubelski wojewódzki konserwator zabytków dr Dariusz Kopciowski. Podkreślił ważność tego wydarzenia w dziele ratowania dziedzictwa kultury duchowej Kościoła prawosławnego, zaznaczając że cerkwie w Kobylanach i Horostycie zostały uhonorowane Laurem Konserwatorskim Województwa Lubelskiego. Zwrócił uwagę na potrzeby kolejnych rewitalizacji zabytkowych obiektów cerkiewnych na terenie województwa lubelskiego wspominając o przejętej ostatnio z zasobu Skarbu Państwa świątyni w Dęblinie, która będąc obiektem zabytkowym nieodzownie potrzebuje remontu, chociażby w celu zabezpieczenia przed dalszym niszczeniem.

Na zakończenie uroczystego spotkania głos zabrał Ryszard Mikliński, który z ramienia spółki Archaios pełnił nadzór konserwatorski nad przebiegiem i realizacją projektu. Pan Mikliński podkreślił, jak wielki wkład został wniesiony przez Prawosławną Diecezję Lubelsko – Chełmską przy współpracy z wyspecjalizowanym personelem, dla ratowania dziedzictwa architektury cerkiewnej.

Końcowym akcentem spotkania było wystąpienie arcybiskupa Abla, który wyraził swoje zadowolenie i wdzięczność Wszechmogącemu Bogu za tak wielkie dobrodziejstwo, rewitalizacji i digitalizacji prawosławnych świątyń. Hierarcha wyrażając wdzięczność panu ministrowi Jarosławowi Selinowi, generalnemu konserwatorowi zabytków wręczył ostatnio wydaną przez diecezję monografię „Świadczyć o wierze naszych Ojców” podkreślając, że jest to księga tożsamości Diecezji Lubelsko – Chełmskiej.

Poniedziałkowe wydarzenie znalazło aktywną promocję medialną w lokalnej prasie, telewizji a także na stronach administracji państwowej.


zdjęcie za: lublin.uw.gov.pl
ks. mitrat Andrzej Łoś